Đỗ Hà nói lời này không người phản đối, không nói tới có trích
dẫn lời của Lý Thế Dân, sự thật cũng như thế. Từ cổ kim tới nay, vương
triều thay đổi rất nhanh, phần lớn đều có quan hệ với dân chúng. Nhà Tùy mạnh hơn nữa, còn không phải bởi vì các siêu động tác tác động, mà là
vì dân chúng bạo động, khởi nghĩa nông dân nổi lên bốn phía, vì thế mà
diệt vong.
Nhưng phần lớn mọi người cảm thấy kỳ quái, chuyện này có quan hệ gì tới thầy kiện?
Chỉ nghe Đỗ Hà nói tiếp:
- Ý nghĩa tồn tại của luật pháp là ước thúc dân chúng, giữ gìn yên ổn
vương triều. Cũng không biết chư vị có nghĩ tới không, hiếp pháp chính
thức, trong dân chúng có bao nhiêu người hiểu? Trừ những đệ tử thế gia
vọng tộc, thì có bao nhiêu người đọc sách cả Đại Đường biết luật pháp?
Không có, theo ta được biết, trên cơ bản là không có. Như vậy, luật pháp tồn tại ý nghĩa là vì cái gì, chẳng lẽ chỉ khi dân chúng làm sai
chuyện, dùng làm đạo cụ trừng phạt dân chúng sao?
Đỗ Hà vừa mới nói xong, kể cả Lý Thế Dân và tất cả đại thần hiểu rõ nội tình, đều có sắc mặt khó chịu.
Đỗ Hà nói tiếp:
- Dân chúng biết luật pháp, mới tuân thủ pháp luật, không biết luật pháp, thì bọn họ tuân thủ pháp luật thế nào được? Trong mắt của ta, dân chúng là quần thể yếu nhất, cũng là quần thể cường đại nhất. Bọn họ chỉ cầu
ấm no, nhẫn nhục chịu đựng, nhưng nếu như quá bức bách bọn họ, lực lượng của bọn họ, đủ làm rung chuyển một vương triều.
Trưởng Tôn Vô Kỵ âm trầm nói:
- Những đạo lý này mọi người đều biết, mỗi người đều hiểu, thứ cho tại hạ ngu muội, thật sự không biết tiểu Đỗ đại nhân nói những lời này, có
quan hệ gì tới thầy kiện.
Đỗ Hà thản nhiên cười cười:
- Cái này Trưởng Tôn đại nhân tựu mười phần sai, không phải là không có quan hệ, mà là quan hệ mật thiết.
Hắn nhìn khắp bốn phía, nói:
- Từ cổ chí kim, vô số người, nhiều vô số kể. Dân chúng tạo phản, phần
lớn đều có ngọn nguồn. Hán triều văn hưng thịnh, Tuyên Đế là minh quân,
là một triều đại thịnh thế trong lịch sử. Nhưng trong thịnh thế, vẫn có
mấy lần khởi nghĩa nông dân. Vì cái gì thế? Trong một triều đại được
công nhận là thịnh thế, tại sao lại xuất hiện khởi nghĩa nông dân?
Hắn tự hỏi tự trả lời.
- Đó là bởi vì gian thương hãm hại, mặc dù trong thời thịnh thế, trong
một quốc gia vĩ đại, nhưng cũng khó tránh được sâu mọt, bại hoại tồn
tại. Bọn chúng ở nơi xa kinh thành, muốn làm gì thì làm, làm một thổ
hoàng đế, ngang ngược càn rỡ, ức hiếp dân chúng.
Mà dân chúng lại chỉ có thể nhẫn nhục chịu đựng, thời điểm không chịu nổi nữa, sẽ có
phản kháng... Chỉ tiếc, tuy bọn họ không sống trong thời Tần mạt, Hán
mạt, Tùy mạt, nhưng lại có nhiều người ủng hộ. Nhưng sự phản kháng của
bọn họ giống như bọt biển, căn bản không đáng giá được nhắc tới, ngay cả quân địa phương đóng ở đó cũng có khả năng tiêu diệt bọn họ. Ở chỗ này, ta hỏi Trưởng Tôn đại nhân một câu, rốt cuộc là dân chúng sai, hay là
gian thương sai?
Trưởng Tôn Vô Kỵ khẽ giật mình, cái vấn đề này,
làm khó cho hắn, bởi vì dân chúng vô tội, bởi vì gian thương hại người,
nhưng về lý, dân chúng tụ tập làm phản, đều phải mất đầu, diệt cửu tộc.
Hắn trầm ngâm một lát, lại cho đáp án:
- Song phương đều có sai lầm, gian thương làm ác đúng là đáng hận, nhưng cũng không phải lý do cho dân chúng tạo phản...
Đỗ Hà hỏi ngược lại:
- Vậy theo ý của Trưởng Tôn đại nhân, dân chúng nên không hề oán hận một câu đối mặt áp bách, cho đến chết?
Trưởng Tôn Vô Kỵ cả giận nói:
- Tiểu Đỗ đại nhân, ngươi đây là ý gì?
Đỗ Hà tự nhiên cười nói:
- Trưởng Tôn đại nhân đừng hiểu lầm, tiểu tử tuyệt không mạo phạm ngài,
mà đang nghĩ biện pháp. Bệ hạ anh minh thần võ, hơn tên Tùy Văn Đế Cảnh
Đế nhiều, một tay chế tạo Trinh Quán thịnh thế, cũng không thua Văn Cảnh chi trì, Truyên Đế Trung Hưng. Ai có thể bảo chứng rằng, tại Đại Đường
không có gian thương tàn ác tồn tại. Nếu chuyện như thế xảy ra ở Đại
Đường, nên xử trí thế nào?
Trong lòng Trưởng Tôn Vô Kỵ có chút
bất an, hắn vô cùng hiểu Đỗ Hà, biết rõ Đỗ Hà am hiểu nhất chính là ám
toán bẫy rập, hấp dẫn người khác nhập vào, trong lúc nhất thời cũng
không dám dễ dàng mở miệng.
Đỗ Hà thấy Trưởng Tôn Vô Kỵ cẩn thận, tâm kêu không tốt, đúng là lão hồ ly quá xảo trá, không ngờ không trúng kế, vậy nên làm sao cho phải?
Hắn vội vàng cao giọng nói khắp bốn phía:
- Không biết chư vị đại nhân, có người nào trả lời vấn đề này của ta được không?
Nếu như Trưởng Tôn Vô Kỵ khám phá ra ý đồ của mình, không bằng thừa dịp hắn còn chưa nghĩ ra điểm mấu chốt, kéo một người chịu tội thay.
Nghe Đỗ Hà đặt câu hỏi, một người lên tiếng, nói:
- Đại Đường ta chế độ so sánh với Tiền Hàn thì càng hoàn thiện hơn, mặc
dù có sâu mọt này tồn tại, cũng tuyệt đối không thể hung hăng càn quấy
lâu, sẽ có Giám Sát Ngự Sử phát giác, tóm lấy chúng ra. Tiểu Đỗ đại
nhân, cầm ví dụ hơn bảy trăm năm trước ra so sánh, cũng quá xem thường
Đại Đường ta rồi.
Giám Sát Ngự Sử là quan chức do Tùy Văn Đế
thiết lập, Đường triều tiếp tục sử dụng, tiến hành cải tiến, phẩm trật
không cao, quyền hạn lại cực lớn, giám sát đủ loại quan lại, dò xét quận huyện, uốn nắn hình ngục, xử lý các nghi ngờ. Tham quan ô lại gặp phải
bọn họ, tương đương gặp gỡ Diêm vương gia.
Đỗ Hà nhìn người nói, gương mặt vui vẻ, giống như đưa mình lên họng súng, chính là gián quan Lô gia, trong nội tâm cười thầm:
- Xem ra mấy đại thế gia này, có oán niệm với mình, đúng là không phải một hai lần nha...
Đối mặt gián quan ép hỏi, hắn âm thầm vui mừng, nói:
- Vị đại nhân này nói có lý, nhưng không biết đại nhân có nghĩ tới hay
không có. Vốn gian thương làm ác, tiếp theo chính là dân chúng chịu mệt
mỏi, cuối cùng mới tới Giám Sát Ngự Sử tóm lấy gian thương. Giám Sát Ngự Sử cũng không phải thần tiên, bọn họ phụ trách duy trì trật tự quan
viên, nhưng Đại Đường ta đất rộng của nhiều, quan viên các nơi không
phải dùng vạn mà tính. Bọn họ không biết trong đó có một quan cần chính
liêm khiết, mà chỉ biết một quan gian ác. Muốn tra được một người là vận khí của bọn họ tốt, nhưng cũng mất hơn tháng, vận khí không tốt, vậy
thì vài năm. Không hề nghi ngờ, thời điểm Giám Sát Ngự Sử không có tra
được những tên gian thương ác độc đó, những tên gian thương này sẽ làm
ác hơn tháng, cũng có thể hơn năm, vậy thì cả Đại Đường ta sẽ chịu bao
nhiêu gian ác?
Gián quán không nói ra lời.
Đỗ Hà cao giọng nói:
- Đây mới chính là ý nghĩa tồn tại của thầy kiện, dân chúng bởi vì không
hiểu pháp luật, cho nên dễ bị khi dễ, có oán khó tố. Gặp gỡ thanh quan
liêm khiết, còn có khả năng giải oan. Nếu gặp gỡ nhưng quan viên bao che dung túng, vậy thì dân chúng không may a.
Hắn nói tới chỗ này, trong đầu đột nhiên xuất hiện một việc, cười nói:
- Cũng giống như vài ngày trước, Huỳnh Dương Huyện Úy, hắn mỹ danh ở bên
ngoài, nhưng đúng là có dung túng làm ác, lợi dụng chức quyền, lừa gạt
dân chúng. Nếu như lúc này, có thầy kiện tồn tại, tên Huyện Úy kia không dám làm ác.
Thời điểm hắn nói lời này, giống như cười mà không phải cười nhìn gián quan.
Bình luận
- Chương 768
- Chương 767
- Chương 766
- Chương 765
- Chương 764
- Chương 763
- Chương 762
- Chương 761
- Chương 760
- Chương 759
- Chương 758
- Chương 757
- Chương 756
- Chương 755
- Chương 754
- Chương 753
- Chương 752
- Chương 751
- Chương 750
- Chương 749
- Chương 748
- Chương 747
- Chương 746
- Chương 745
- Chương 744
- Chương 743
- Chương 742
- Chương 741
- Chương 740
- Chương 739
- Chương 738
- Chương 737
- Chương 736
- Chương 735
- Chương 734
- Chương 733
- Chương 732
- Chương 731
- Chương 730
- Chương 729
- Chương 728
- Chương 727
- Chương 726
- Chương 725
- Chương 724
- Chương 723
- Chương 722
- Chương 721
- Chương 720
- Chương 719
- Chương 718
- Chương 717
- Chương 716
- Chương 715
- Chương 714
- Chương 713
- Chương 712
- Chương 711
- Chương 710
- Chương 709
- Chương 708
- Chương 707
- Chương 706
- Chương 705
- Chương 704
- Chương 703
- Chương 702
- Chương 701
- Chương 700
- Chương 699
- Chương 698
- Chương 697
- Chương 696
- Chương 695
- Chương 694
- Chương 693
- Chương 692
- Chương 691
- Chương 690
- Chương 689
- Chương 688
- Chương 687
- Chương 686
- Chương 685
- Chương 684
- Chương 683
- Chương 682
- Chương 681
- Chương 680
- Chương 679
- Chương 678
- Chương 677
- Chương 676
- Chương 675
- Chương 674
- Chương 673
- Chương 672
- Chương 671
- Chương 670
- Chương 669
- Chương 668
- Chương 667
- Chương 666
- Chương 665
- Chương 664
- Chương 663
- Chương 662
- Chương 661
- Chương 660
- Chương 659
- Chương 658
- Chương 657
- Chương 656
- Chương 655
- Chương 654
- Chương 653
- Chương 652
- Chương 651
- Chương 650
- Chương 649
- Chương 648
- Chương 647
- Chương 646
- Chương 645
- Chương 644
- Chương 643
- Chương 642
- Chương 641
- Chương 640
- Chương 639
- Chương 638
- Chương 637
- Chương 636
- Chương 635
- Chương 634
- Chương 633
- Chương 632
- Chương 631
- Chương 630
- Chương 629
- Chương 628
- Chương 627
- Chương 626
- Chương 625
- Chương 624
- Chương 623
- Chương 622
- Chương 621
- Chương 620
- Chương 619
- Chương 618
- Chương 617
- Chương 616
- Chương 615
- Chương 614
- Chương 613
- Chương 612
- Chương 611
- Chương 610
- Chương 609
- Chương 608
- Chương 607
- Chương 606
- Chương 605
- Chương 604
- Chương 603
- Chương 602
- Chương 601
- Chương 600
- Chương 599
- Chương 598
- Chương 597
- Chương 596
- Chương 595
- Chương 594
- Chương 593
- Chương 592
- Chương 591
- Chương 590
- Chương 589
- Chương 588
- Chương 587
- Chương 586
- Chương 585
- Chương 584
- Chương 583
- Chương 582
- Chương 581
- Chương 580
- Chương 579
- Chương 578
- Chương 577
- Chương 576
- Chương 575
- Chương 574
- Chương 573
- Chương 572
- Chương 571
- Chương 570
- Chương 569
- Chương 568
- Chương 567
- Chương 566
- Chương 565
- Chương 564
- Chương 563
- Chương 562
- Chương 561
- Chương 560
- Chương 559
- Chương 558
- Chương 557
- Chương 556
- Chương 555
- Chương 554
- Chương 553
- Chương 552
- Chương 551
- Chương 550
- Chương 549
- Chương 548
- Chương 547
- Chương 546
- Chương 545
- Chương 544
- Chương 543
- Chương 542
- Chương 541
- Chương 540
- Chương 539
- Chương 538
- Chương 537
- Chương 536
- Chương 535
- Chương 534
- Chương 533
- Chương 532
- Chương 531
- Chương 530
- Chương 529
- Chương 528
- Chương 527
- Chương 526
- Chương 525
- Chương 524
- Chương 523
- Chương 522
- Chương 521
- Chương 520
- Chương 519
- Chương 518
- Chương 517
- Chương 516
- Chương 515
- Chương 514
- Chương 513
- Chương 512
- Chương 511
- Chương 510
- Chương 509
- Chương 508
- Chương 507
- Chương 506
- Chương 505
- Chương 504
- Chương 503
- Chương 502
- Chương 501
- Chương 500
- Chương 499
- Chương 498
- Chương 497
- Chương 496
- Chương 495
- Chương 494
- Chương 493
- Chương 492
- Chương 491
- Chương 490
- Chương 489
- Chương 488
- Chương 487
- Chương 486
- Chương 485
- Chương 484
- Chương 483
- Chương 482
- Chương 481
- Chương 480
- Chương 479
- Chương 478
- Chương 477
- Chương 476
- Chương 475
- Chương 474
- Chương 473
- Chương 472
- Chương 471
- Chương 470
- Chương 469
- Chương 468
- Chương 467
- Chương 466
- Chương 465
- Chương 464
- Chương 463
- Chương 462
- Chương 461
- Chương 460
- Chương 459
- Chương 458
- Chương 457
- Chương 456
- Chương 455
- Chương 454
- Chương 453
- Chương 452
- Chương 451
- Chương 450
- Chương 449
- Chương 448
- Chương 447
- Chương 446
- Chương 445
- Chương 444
- Chương 443
- Chương 442
- Chương 441
- Chương 440
- Chương 439
- Chương 438
- Chương 437
- Chương 436
- Chương 435
- Chương 434
- Chương 433
- Chương 432
- Chương 431
- Chương 430
- Chương 429
- Chương 428
- Chương 427
- Chương 426
- Chương 425
- Chương 424
- Chương 423
- Chương 422
- Chương 421
- Chương 420
- Chương 419
- Chương 418
- Chương 417
- Chương 416
- Chương 415
- Chương 414
- Chương 413
- Chương 412
- Chương 411
- Chương 410
- Chương 409
- Chương 408
- Chương 407
- Chương 406
- Chương 405
- Chương 404
- Chương 403
- Chương 402
- Chương 401
- Chương 400
- Chương 399
- Chương 398
- Chương 397
- Chương 396
- Chương 395
- Chương 394
- Chương 393
- Chương 392
- Chương 391
- Chương 390
- Chương 389
- Chương 388
- Chương 387
- Chương 386
- Chương 385
- Chương 384
- Chương 383
- Chương 382
- Chương 381
- Chương 380
- Chương 379
- Chương 378
- Chương 377
- Chương 376
- Chương 375
- Chương 374
- Chương 373
- Chương 372
- Chương 371
- Chương 370
- Chương 369
- Chương 368
- Chương 367
- Chương 366
- Chương 365
- Chương 364
- Chương 363
- Chương 362
- Chương 361
- Chương 360
- Chương 359
- Chương 358
- Chương 357
- Chương 356
- Chương 355
- Chương 354
- Chương 353
- Chương 352
- Chương 351
- Chương 350
- Chương 349
- Chương 348
- Chương 347
- Chương 346
- Chương 345
- Chương 344
- Chương 343
- Chương 342
- Chương 341
- Chương 340
- Chương 339
- Chương 338
- Chương 337
- Chương 336
- Chương 335
- Chương 334
- Chương 333
- Chương 332
- Chương 331
- Chương 330
- Chương 329
- Chương 328
- Chương 327
- Chương 326
- Chương 325
- Chương 324
- Chương 323
- Chương 322
- Chương 321
- Chương 320
- Chương 319
- Chương 318
- Chương 317
- Chương 316
- Chương 315
- Chương 314
- Chương 313
- Chương 312
- Chương 311
- Chương 310
- Chương 309
- Chương 308
- Chương 307
- Chương 306
- Chương 305
- Chương 304
- Chương 303
- Chương 302
- Chương 301
- Chương 300
- Chương 299
- Chương 298
- Chương 297
- Chương 296
- Chương 295
- Chương 294
- Chương 293
- Chương 292
- Chương 291
- Chương 290
- Chương 289
- Chương 288
- Chương 287
- Chương 286
- Chương 285
- Chương 284
- Chương 283
- Chương 282
- Chương 281
- Chương 280
- Chương 279
- Chương 278
- Chương 277
- Chương 276
- Chương 275
- Chương 274
- Chương 273
- Chương 272
- Chương 271
- Chương 270
- Chương 269
- Chương 268
- Chương 267
- Chương 266
- Chương 265
- Chương 264
- Chương 263
- Chương 262
- Chương 261
- Chương 260
- Chương 259
- Chương 258
- Chương 257
- Chương 256
- Chương 255
- Chương 254
- Chương 253
- Chương 252
- Chương 251
- Chương 250
- Chương 249
- Chương 248
- Chương 247
- Chương 246
- Chương 245
- Chương 244
- Chương 243
- Chương 242
- Chương 241
- Chương 240
- Chương 239
- Chương 238
- Chương 237
- Chương 236
- Chương 235
- Chương 234
- Chương 233
- Chương 232
- Chương 231
- Chương 230
- Chương 229
- Chương 228
- Chương 227
- Chương 226
- Chương 225
- Chương 224
- Chương 223
- Chương 222
- Chương 221
- Chương 220
- Chương 219
- Chương 218
- Chương 217
- Chương 216
- Chương 215
- Chương 214
- Chương 213
- Chương 212
- Chương 211
- Chương 210
- Chương 209
- Chương 208
- Chương 207
- Chương 206
- Chương 205
- Chương 204
- Chương 203
- Chương 202
- Chương 201
- Chương 200
- Chương 199
- Chương 198
- Chương 197
- Chương 196
- Chương 195
- Chương 194
- Chương 193
- Chương 192
- Chương 191
- Chương 190
- Chương 189
- Chương 188
- Chương 187
- Chương 186
- Chương 185
- Chương 184
- Chương 183
- Chương 182
- Chương 181
- Chương 180
- Chương 179
- Chương 178
- Chương 177
- Chương 176
- Chương 175
- Chương 174
- Chương 173
- Chương 172
- Chương 171
- Chương 170
- Chương 169
- Chương 168
- Chương 167
- Chương 166
- Chương 165
- Chương 164
- Chương 163
- Chương 162
- Chương 161
- Chương 160
- Chương 159
- Chương 158
- Chương 157
- Chương 156
- Chương 155
- Chương 154
- Chương 153
- Chương 152
- Chương 151
- Chương 150
- Chương 149
- Chương 148
- Chương 147
- Chương 146
- Chương 145
- Chương 144
- Chương 143
- Chương 142
- Chương 141
- Chương 140
- Chương 139
- Chương 138
- Chương 137
- Chương 136
- Chương 135
- Chương 134
- Chương 133
- Chương 132
- Chương 131
- Chương 130
- Chương 129
- Chương 128
- Chương 127
- Chương 126
- Chương 125
- Chương 124
- Chương 123
- Chương 122
- Chương 121
- Chương 120
- Chương 119
- Chương 118
- Chương 117
- Chương 116
- Chương 115
- Chương 114
- Chương 113
- Chương 112
- Chương 111
- Chương 110
- Chương 109
- Chương 108
- Chương 107
- Chương 106
- Chương 105
- Chương 104
- Chương 103
- Chương 102
- Chương 101
- Chương 100
- Chương 99
- Chương 98
- Chương 97
- Chương 96
- Chương 95
- Chương 94
- Chương 93
- Chương 92
- Chương 91
- Chương 90
- Chương 89
- Chương 88
- Chương 87
- Chương 86
- Chương 85
- Chương 84
- Chương 83
- Chương 82
- Chương 81
- Chương 80
- Chương 79
- Chương 78
- Chương 77
- Chương 76
- Chương 75
- Chương 74
- Chương 73
- Chương 72
- Chương 71
- Chương 70
- Chương 69
- Chương 68
- Chương 67
- Chương 66
- Chương 65
- Chương 64
- Chương 63
- Chương 62
- Chương 61
- Chương 60
- Chương 59
- Chương 58
- Chương 57
- Chương 56
- Chương 55
- Chương 54
- Chương 53
- Chương 52
- Chương 51
- Chương 50
- Chương 49
- Chương 48
- Chương 47
- Chương 46
- Chương 45
- Chương 44
- Chương 43
- Chương 42
- Chương 41
- Chương 40
- Chương 39
- Chương 38
- Chương 37
- Chương 36
- Chương 35
- Chương 34
- Chương 33
- Chương 32
- Chương 31
- Chương 30
- Chương 29
- Chương 28
- Chương 27
- Chương 26
- Chương 25
- Chương 24
- Chương 23
- Chương 22
- Chương 21
- Chương 20
- Chương 19
- Chương 18
- Chương 17
- Chương 16
- Chương 15
- Chương 14
- Chương 13
- Chương 12
- Chương 11
- Chương 10
- Chương 9
- Chương 8
- Chương 7
- Chương 6
- Chương 5
- Chương 4
- Chương 3
- Chương 2
- Chương 1