Thời gian dần trôi. Chỉ còn ít ngày nữa là gia đình ở London sẽ đến. Một buổi sáng, khi Emma đang lo lắng về những chuyện sẽ khiến cho cô giao động và khổ sở thì anh Knightley đến, và những ý nghĩ bứt rứt được gác qua một bên. Sau ít câu trao đổi vui vẻ, anh trở nên im lặng, rồi với giọng nghiêm nghị, anh bắt đầu:

Emma ạ, anh có chuyện cần cho em biết, một ít tin tức.

Cô nhìn lên khuôn mặt anh, hỏi nhanh:

Tốt hay xấu?

Anh không biết phải nói sao.

Em tin là tốt. Em biết như thế qua vẻ mặt của anh. Anh đang cố nín cười.

Anh tỏ ra trấn tĩnh:

Anh lo sợ. Emma yêu quý của anh, anh rất lo sợ em sẽ không cười nổi khi nghe tin này.

Thế à? Tại sao như vậy? Em khó tưởng tượng ra chuyện gì làm cho anh vui hoặc buồn cười mà em lại không vui hoặc không buồn cười.

Anh đáp:

Có một chuyện. Anh mong chỉ có một – chuyện mà hai ta suy nghĩ không giống nhau.

Anh ngưng một chút rồi mỉm cười , chăm chăm nhìn cô:

Em có nghĩ đến chuyện gì không? Có còn nhớ chuyện gì không? Harriet Smith.

Đôi má ửng hồng khi cô nghe cái tên, và cô có cảm giác lo sợ tuy không biết mình lo sợ chuyện gì.

Anh nói:

Sáng nay em có nghe tin tức gì về cô ấy không? Anh tin em đã nghe, và biết toàn thể vụ việc.

Không, em không nghe. Em không biết gì hết. Xin anh nói cho em nghe.

Anh thấy em đã chuẩn bị tinh thần cho tình huống xấu nhất – và đây là chuyện rất xấu. Harriet Smith kết hôn với Robert Martin.

Emma giật nẩy người, và đấy không có vẻ như giả vờ. Đôi mắt cô mở to như muốn nói "Không, không thể nào", nhưng đôi môi cô mím lại.

Anh Knightley nói:

Đúng thật là như thế. Anh được chính Robert Martin thông báo. Anh ấy vừa từ giã anh nửa giờ trước.

Cô vẫn nhìn anh trong vẻ kinh ngạc.

Emma của anh, như anh đã e ngại, em không vui lắm về chuyện này. Anh mong hai ta nghĩ giống nhau. Theo thời gian phải là thế. Em phải tin là theo thời gian một trong hai ta sẽ nghĩ không đi, còn lúc này ta không nên nói nhiều về chuyện đó.

Cô cố trấn tĩnh:

Anh đã hiểu lầm em. Không phải em không vui về chuyện đó, chỉ là vì em thấy khó tin. Có vẻ như chuyện này không thể xảy ra được. Hẳn anh không có ý nói Harriet Smith đã chấp nhận Robert Martin. Hẳn anh không có y nói anh đã cầu hôn lần nữa. Chắc anh chỉ nói anh ấy dự định cầu hôn.

Anh Knightley mỉm cười và trả lời rành mạch:

Ý anh nói anh ấy đã cầu hôn và được chấp thuận.

Cô thốt lên:

Trời đất!

Rồi cô cúi xuống chiếc giỏ của mình đang đan để có lý do giấu giếm mọi vẻ vui mừng mà cô biết đã lộ ra trên mặt mình. Cô thêm:

Bây giờ anh cho em rõ mọi chuyện, nói sao cho dễ hiểu. Làm thế nào, ở đâu, lúc nào. Xin cho em biết tất cả. Em chưa từng ngạc nhiên như thế này, nhưng không phải vì thế mà em không vui. Anh hãy tin em…làm thế nào…làm thế nào chuyện này xảy ra được?

Chuyện đơn giản thôi. Ba ngày trước anh ấy đến London, rồi anh nhờ anh ấy lo giùm ít giấy tờ mà anh cần để gửi cho John. Anh ấy mang giấy tờ đến cho John và được mời dự buổi diễn ở Astley. Họ dắt theo hai đứa con trai đầu đi đến Astley. Đi cùng nhau gồm có anh và chị dâu của anh, Henry, John, và cô Smith. Anh bạn Robert của anh không thể cưỡng nổi lại lời mời. Rồi em trai anh mời anh ấy đến dùng bữa vào tối hôm sau, anh ấy nhận lời. Theo anh hiểu, trong buổi tối ấy anh chàng tìm cơ hội để cầu hôn với Harriet, và đã được toại nguyện. Khi chấp nhận anh ấy, cô đã làm cho anh ấy vô cùng hạnh phúc một cách xứng đáng. Anh ấy đến gặp anh sáng nay để thông báo. Đấy là tất cả làm thế nào, ở đâu , lúc nào mà anh có thể kể lại. Bạn em Harriet sẽ kể nhiều hơn khi gặp em. Cô ấy sẽ kể tất cả chi tiết mà chỉ có ngôn từ của phụ nữ mới kể sống động được. Bọn anh chỉ trao đổi với nhau những điểm chính. Tuy nhiên, anh cần thêm rằng con tim Robert Martin có vẻ chan chứa đối với anh ấy và đối với anh rằng anh ấy nói – tuy không có mục đích gì – là khi rời Astley, em trai anh chăm sóc chị John Knightley cùng bé John còn anh ấy đi theo Smith và Henry, rằng có lúc cô Smith tỏ vẻ ngượng ngập trong nhóm đông người như thế.

Anh ngừng lại. Emma không dám cố trả lời tức thì. Nếu cất tiếng thì cô sẽ tỏ lộ mức độ vui mừng một cách quá đáng. Cô phải chờ một lúc, kẻo anh cho là cô đã phát điên.

Anh lo lắng vì cô im lặng, và sau khi quan sát cô một lúc, anh thêm:

Em yêu của anh, em đã nói không buồn về chuyện này, nhưng anh e đã làm em đau khổ hơn là anh nghĩ. Vị thế của anh ấy không được khá, nhưng em nên xét xem cô bạn của em được thoả nguyện như thế nào. Khi em biết rõ hơn về anh ấy, anh sẽ phân tích thêm về những suy tư của em. Em sẽ hài lòng về ý thức tốt và những phép tắc đúng đắn của anh ấy. Em không thể mong cô ấy có được vòng tay nào bảo bọc tốt hơn nữa. Anh có thể giúp nâng vị thế của anh ấy trong xã hội, và anh mong em tin rằng đấy sẽ là vị thế khá. Em đã cười cợt với anh về William Larkins, nhưng Robert Martin thì không như thế.

anh muốn cô nhìn lên và cười với anh.

bây giờ đã định thần được để không phải toét miệng cười quá rộng, cô nhìn lên, vui vẻ trả lời:

Anh không cần phải cố công thuyết phục em về cuộc hôn phối ấy. Em cho là Harriet quyết định rất đúng. Gia thế của cô ấy còn có thể thấp hơn so với anh ấy. Còn về tư cách, em tin chắc cả hai đều có tư cách tốt. Em im lặng chỉ vì em quá ngạc nhiên. Anh không mường tượng được chuyện này là bất ngờ đối với em như thế nào! bởi vì em có lý do mà tin rằng ngay lúc gần đây Harriet còn có ác cảm với anh ấy, còn hơn là lúc trước.

Anh Knightley nói:

Hẳn em hiểu bạn em rõ nhất ,nhưng anh phải nói cô ấy là người con gái thuỳ mị, hiền hậu , chắc không thể quyết liệt có ác cảm với người đã nói yêu mình.

Emma không thể nín cười, trả lời:

Em tin anh hiểu rõ cô ấy nhất. Nhưng, anh Knightley à, anh có tin chắc cô ấy toàn tâm chấp nhận không? Em nghĩ dần dà cô ấy sẽ chấp nhận, nhưng liệu cô đã chấp nhận chưa? Anh có hiểu lầm anh ấy không? Cả hai anh đều nói về những chuyện khác, công việc, những hội chợ bò, hoặc những lễ hội diễn tập mới, và có thể nào khi bàn nhiều việc anh bị nhầm lẫn không? Có thể anh ấy không nói về con tim và tâm tính Harriet, mà về bò con thuộc dòng nổi tiếng.

Sự tương phản giữa dáng vẻ của anh Knightley và Robert Martin hiện ra rõ ràng trong ý nghĩ của Emma, và cô cũng hồi tưởng rõ ràng những gì đã xảy ra cho Harriet, những lời nói nhấn mạnh ấy như mới gần đây "Không, em hiểu phải làm gì tốt hơn là quan tâm đến anh Martin". Vì thế cô mong nghe tin chứng tỏ chuyện này là quá sớm.

Anh Knightley thốt lên:

Em dám nói thế à? Em dám cho anh là kẻ ngu xuẩn đến nỗi không biết một người đàn ông nói gì haysao? Em mong mỏi gì?

Em luôn mong mỏi sự suy luận tốt nhất bởi vì em không bao giờ chấp nhận cách suy luận nào khác. Vì thế, anh phải cho em câu trả lời rành mạch, đi vào vấn đề. Anh có chắc chắn anh hiểu những gì anh Martin và Harriet đồng ý với nhau không?

Anh nói một cách rành mạch:

Anh nghe rõ anh ấy nói Harriet đã chấp nhận. Ngôn từ anh ấy không có gì là mập mờ, không có gì là hồ nghi.anh nghĩ anh có thể cho em bằng cứ. Anh ấy hỏi ý kiến anh bây giờ phải làm gì. Anh ấy không quen biết ai ngoại trừ bà Goddard, là người mà anh ấy dọ hỏi về thân nhân hoặc người quen biết của cô ấy. Liệu anh có thể cho ý kiến thay vì hỏi bà Goddard không nhỉ? Anh nói nah không biết. Rồi anh ấy nói hôm nay sẽ đến tìm bà Goddard.

Emma nở nụ cười rất tươi:

Em hoàn toàn mãn nguyện và thành thật chúc mừng hạnh phúc hai người.

Em đã thay đổi nhiều từ lúc ta trao đổi chuyện này trước đây.

Em mong thế vì lúc đó em là kẻ ngu ngốc.

Anh cũng đã thay đổi, vì bây giờ anh sẵn lòng đồng ý với em về tất cả những đức tính của Harriet. Anh đã cất công vì em và vì Robert Martin mà tìm hiểu về cô ấy. Anh thường trao đổi với cô ấy rất nhiều. Giá như em được thấy anh đã làm những gì. Thật ra, đôi lúc anh cho là em đang nghi anh nói xấu Martin. Không bao giờ thế đâu, nhưng theo những gì quan sát, anh tin cô ấy là người chân chất, dễ thương , sống theo phép tắc đúng mực, muốn đặt hạnh phúc nơi tình yêu và cuộc sống lứa đôi. Anh nghĩ cô ấy nên cảm ơn em về những tố chất này.

Emma lắc đầu thốt lên:

Em! Chao ôi! Harriet tội nghiệp!

Nhưng cô nghiêm mặt lại để âm thầm hài lòng với lời ca ngợi quá đáng.

Một lúc sau, câu chuyện giữa hai người bị gián đoạn vì ông bố cô bước vào. Cô không lấy làm tiếc. Cô muốn được một mình. Đầu óc cô chứa đầy những ý nghĩ kích động và ngạc nhiên khiến cô khó tĩnh tâm. Cô như là đang nhảy múa, ca hát, nói cười. Sau khi đã đi vòng quanh, nói với chính mình, cười cợt và suy nghĩ thì cô mới bình tâm trở lại.

Bố cô cho biết James đang lo ngựa xe để chuẩn bị cho chuyến đi hàng ngày đến Randalls, vì thế Emma có ngay lý do để tránh mặt.

Có thể hiểu được cô vui mừng và cảm kích đến mức nào. Nỗi băn khoăn đã tan biến, bây giờ cô có vấn đề là vui mừng quá đáng. Cô đòi hỏi gì? Cô không đòi hỏi gĩ cả, mà chỉ mong tỏ ra xứng đáng hơn với anh, người có những ý niệm và phán xét hơn hẳn cô. Cô không đòi hỏi gì cả, mà chỉ mong những bài học trong quá khứ dạy cho cô biết tỏ ra khiêm tốn và cẩn trọng trong tương lai.

Cô nghiêm túc, rất nghiêm túc với lòng biết ơn, và quyết tâm, tuy thế cô vẫn không ngăn tiếng cười. Cô phải cười với kết cục này! Quả là một kết cục hay cho năm tuần lễ thất vọng não nề! quả là con tim – quả là con người Harriet!

Bây giờ, Emma thấy vui đón chờ Harriet trở lại. Mọi việc đều làm cô vui. Sẽ là niềm vui được quen biết Robert Martin.

Niềm vui lớn lao nghiêm túc và thành tâm nhất là khi anh Knightley không còn phải giấu giếm nữa. Những hành động che đậy, lập lờ, bí ẩn mà cô không hề thích chẳng bao lâu sẽ qua đi. Bây giờ cô có thể ssa chia sẻ với mọi tâm tư theo đúng với tính khí của cô.

Trong tinh thần vô cùng phấn chấn, cô làm công tác tư tưởng với ông bố, không phải lúc nào cũng lắng nghe nhưng luôn luôn đồng ý với những gì ông nói, và dù trong khi cất tiếng hoặc im lặng cô đều khéo léo thuyết phục ông đi Randalls mỗi ngày, kẻo chị Weston tội nghiệp thất vọng.

Họ đi đến. Chị Weston một mình trong phòng gia đình nhưng chưa kịp nói nhiều về đứa bé, còn đang cảm ơn ông Woodhouse đã đến thăm, thì họ thoáng thấy hai bóng người đi qua gần cửa sổ.

Chị Weston nói:

Đấy là Frank và cô Fairfax. Tôi định cho cô biết về nỗi ngạc nhiên thích thú của chúng tôi khi anh ấy đến sáng nay và ở lại cho đến ngày mai, và cô Fairfax đã được thuyết phục ở chơi với chúng tôi hôm nay. Hai người đang đi đến.

Trong vòng nửa phút, hai người bước vào phòng. Emma rất vui được gặp lại anh, nhưng có phần ngượng ngập – mỗi người đều có vài hoài niệm gây bối rối. Họ mỉm cười chào hỏi nhau, nhưng với ý thức riêng nên họ không nói nhiều. Sau khi mọi người ngồi xuống, có một khoảnh khắc tĩnh lặng đến nỗi Emma bắt đầu hồ nghi liệu có vui gì không mà mong ước gặp lại Frank Churchill cùng với Jane một lần. Tuy nhiên, khi có ông Woodhouse và đứa trẻ góp mặt, không khí trở nên sinh động.

Frank Churchill có can dảm và cơ hội để nói với Emma:

Cô Woodhouse, tôi phải cám ơn cô vì ý tha thứ cô gửi qua thư của bà Weston. Tôi mong thời gian sẽ làm cho cô sẵn lòng xoá hẳn tội cho tôi. Tôi mong cô sẽ không rút lại an đã nói ra.

Emma vui vẻ nói:

Không đâu. Tôi lấy làm vui được gặp lại, bắt tay anh và đích thân chúc mừng anh.

Anh cảm tạ cô với cả tấm lòng và tiếp tục trò chuyện cùng cô một lúc với cảm nghĩ tri ân và hạnh phúc.

Anh hướng mắt qua Jane:

Cô ấy trông khoẻ mạnh, phải không? Khoẻ hơn lúc trước chứ nhỉ. Cô thấy cha tôi và bà Weston làm hư con bé như thế nào.

Rồi tinh thần anh phấn chấn trở lại, và sau khi nhắc đến việc nhà Campbell sẽ trở về, và với đôi mắt híp vì tươi cười anh nhắc đến cái tên Dixon.

Emma đỏ mặt, tỏ ý cấm anh nhắc đến tên này kẻo Jane nghe được. Cô nói:

Tôi luôn xấu hổ vô cùng khi nghĩ đến chuyện này.

Anh đáp:

Chính tôi mới xấu hổ. Nhưng có thể nào cô không nghi ngờ? ý tôi nói là sau này. Tôi biết trước đây thì không.

Tôi không hề nghi ngờ gì cả. Anh hãy tin tôi.

Quả là điều tuyệt vời. Có một lần tôi gần như …và tôi mong như thế …đáng lẽ còn tốt hơn. Nhưng dù cho tôi luôn làm chuyện sai trái, đấy là những chuyện rất sai trái và khiến tôi trở thành người không tốt …Nếu tôi không giữ kín mà nói cho cô biết thì tôi sẽ nhẹ tội hơn.

Emma nói:

Bây giờ chuyện đó không đáng phải tiếc nuối nữa.

Anh tiếp:

Tôi mong thuyết phục được ông bác tôi đi thăm Randalls, ông muốn được giới thiệu với của ấy. Khi nhà Campbell trở về, chúng tôi sẽ gặp họ ở London và tiếp tục ở đây cho đến khi tôi dẫn cô ấy về miền bắc. Nhưng bây giờ, giữa tôi và cô ấy còn có khoảng cách như thế này. Quả là khổ, phải không hả cô Woodhouse? Mãi đến sáng nay, chúng tôi mới gặp lại nhau kể từ ngày dàn hoà.

Emma tỏ lời cảm thương rất hiền hoà.

Với một ý nghĩ vui bất chợt nảy sinh, anh thốt lên:

À! Nhân tiện – anh hạ thất giọng và lộ vẻ từ tốn – anh Knightley vẫn khoẻ chứ?

Anh ngưng lại. Emma cười, má ửng đỏ.

Anh tiếp:

Tôi biết cô đã xem thư tôi, và tôi nghĩ cô hẳn còn nhớ đến lời chúc của tôi dành cho cô. Tôi xin chúc mừng cô lần nữa. Xin cô tin là tôi đã nghe báo tin với lòng quan tâm và mãn nguyện nồng hậu nhất. Anh ấy là người mà tôi biết chắc là mình khen ngợi đúng.

Emma cảm thấy vui mà muốn anh tiếp tục nói thêm theo chiều hướng này, nhưng trong khoảnh khắc kế tiếp, đầu óc anh chuyển qua chính anh và Jane. Anh nói:

Trước đây cô đã từng thấy làn da như thế không? Thật là mịn màng, thật là thanh tú! Tuy thế, không phải thực sự là làn da trắng. Người ta không thể nói cô ấy có làn da trắng. Đấy là làn da thật khác thường, với lông mày và tóc đen – một làn da rất độc đáo. Một phụ nữ có thể làn da như thế qủa là kỳ lạ. Màu da vừa đủ đậm nhạt để tạo vẻ đẹp.

Emma trả lời một cách tinh quái:

Tôi vẫn luôn ngưỡng mộ làn da của cô ấy, nhưng liệu tôi có nhớ lúc nào anh nói đáng tiếc là làn da của cô ấy cần hồng lên một chút không nhỉ? Khi lần đầu chúng ta nói về cô ấy. Anh quên rồi sao?

Ô, không! Tôi thật là trơ trẽn. Làm thế nào tôi dám…

Nhưng anh phá lên cười.

Emma nói:

Tôi nghi là những khi anh hoang mang như thế, anh lấy làm vui mà lừa tất cả chúng tôi. Tôi tin anh đã làm thế. Tôi tin đấy là niềm anh ủi cho anh.

Ô, không, không, không. Làm thế nào cô nghi tôi như thế! Lúc ấy tôi rất đau khổ

Đau khổ thì ít mà bỡn cợt thì nhiều. Tôi tin đấy là nguồn vui đối với anh khi cho chúng tôi vào tròng. Có lẽ tôi có tính hồ nghi hơn những người khác, bởi vì nói thật với anh, tôi nghĩ hẳn đấy là trò bỡn cợt nếu là trong hoàn cảnh của tôi. Tôi nghĩ hai chúng ta giống nhau.

Anh cúi gầm mặt.

Với vẻ mặt có tri giác thực sự, Emma nói:

Nếu không phải về tính nết thì hai chúng ta giốngnhau về định mệnh, định mệnh đã cột chúng ta với hai con người tốt hơn chúng ta.

Anh nồng nàn đáp:

Đúng, đúng. Không, không đúng về phần cô . Cô không có ai tốt hơn , nhưng đối với tôi thì đúng. Cô ấy là một thiên thần toàn vẹn. Hãy nhìn cô ấy xem, có phải cô ấy là một thiên thần trong mọi dáng vẻ không ? Cô hãy quan sát vòng cổ cô ấy. Cô hãy quan sát đôi mắt cô ấy khi nhìn lên bố tôi. Cô sẽ vui mà nghe – anh nghiêng đầu và nghiêm túc thầm thì – ông bác tôi định tặng cho cô ấy tất cả nữ trang của bà bác tôi. Toàn là bộ mới. Tôi định đặt làm một món cài tóc cho cô ấy. Liệu mái tóc huyền của cô ấy càng đẹp thêm lên không?

Emma đáp:

Đúng là đẹp.

Cô nói một cách hiền hoà đến nỗi anh thốt lên:

Quả là vui được gặp lại cô ! và được nhìn cô trong dáng vẻ tuyệt trần như thế này! Tôi sẵn sang đánh đổi tất cả cho cuộc gặp gỡ này. Chắc chắn tôi phải đi thăm Hartfield nếu cô không đến đây.

Ba người kia đang trao đổi về đứa bé. Chị Weston đang thuật lại chút lo lắng đêm nào, khi đứa bé cv không được khoẻ. Chị cho là mình điên rồ, nhưng chị thực sự lo lắng, suýt muốn cho mời ông Perry đến. Có lẽ chị phải xấu hổ nhưng ông Weston cũng bất an như chị. Tuy nhiên,sau mười phút đứa trẻ khoẻ mạnh trở lại. Ông Woodhouse quan ngại lắng nghe rồi khen chị đã nghĩ đến việc cho đi mời ông Perry, và tiếc là chị đã bỏ ý định. Ông nói nếu đứa bé dù có dấu hiệu đau yêu trong phút chốc vẫn nên cho mời ông Perry. Chị đừng cho là mình lo lắng quá mức, và đừng ngại phải cho mời ông Perry thường xuyên. Dù đứa bé hiện giờ khoẻ mạnh, có lẽ nếu ông Perry đến tối qua đứa bé càng khoẻ hơn.’

Frank Churchill nghe được cái tên. Anh nói với Emma và nhìn sang Fairfax:

Perry! Ông bạn Perry của tôi ! họ đang nói gì về ông Perry? Sáng nay ông ấy có đến đây không ? Ông ấy đi bằng cách nào? Ông đã mua được cỗ xe chưa?

Emma nhớ ra và hiểu ý anh. Trong khi cô cùng cười với anh, vẻ mặt Jane cho thấy cô đã nghe anh nói tuy giả vờ làm lơ.

Anh nói :

Quả là một giấc mơ kỳ lạ! mỗi lần nghĩ đến chuyện này là tôi cứ cười. Cô Woodhouse, cô đã nghe chúng ta. Cô ấy nghe được. Tôi biết qua đôi má, nụ cười và cái nhíu mày của cô ấy. Cô hãy nhìn cô ấy xem. Vào lúc này, lá thư của cô ấy đang trải ra trước mắt cô ấy – đến nỗi cô ấy không chú ý đến việc gì khác, dù đang giả vờ nghe hai người kia, cô có thấy không?

Jane không thể nhịn cười, rồi quay sang anh nói với giọng nhỏ nhẹ nhưng rõ ràng:

Em lấy làm lạ làm thế nào anh còn nhớ chuyện như thế! Đôi lúc họ sẽ xới lên lai. Để xem anh có thể chịu đựng họ ra sao!

Anh có nhiều điều để nói thêm, nhưng cảm nghĩ của Emma đang hướng về Jane và cũng định chia tay Randalls. Vô hình trung cô có ý so sánh hai thanh niên. Dù được vui khi gặp lại Frank Churchill và xem anh như người bạn, cô càng cảm nhận thêm tư cách đáng quý của anh Knightley. Một ngày vui kết thúc trong niềm vui khi xác địnhchân giá trị của anh trong sự so sánh này.